Zwangere vrouwen hebben wensen voor de bevalling: de een wil in bad, de andere een ruggenprik, de derde wil vooral met rust gelaten worden. Soms gaat het medisch advies of het protocol in tegen de wens van een vrouw. Veel vrouwen leggen zich met meer of minder moeite neer bij zo’n advies. Er zijn vrouwen die het advies naast zich neer leggen en bijvoorbeeld thuis bevallen zonder verloskundige of een verloskundige vinden die hun toch wil bij staan. Dit artikel onderzoekt op kleine schaal wat vrouwen beweegt dit te doen.

Vrouwen die tegen medisch advies in kiezen voor thuis bevallen doen dat vaak omdat het medisch advies te dwingend is en geen rekening houdt met hun wensen, zo blijkt uit dit artikel. Vrouwen die deze keuze maken hebben vaker een traumatische ervaring achter de rug, zijn goed geïnformeerd en maken zich zorgen over een paternalistische aanpak door zorgverleners. Zij voelen zich niet gerespecteerd door dwingende richtlijnen en slechte communicatie. Zij zouden vaak liever voor een alternatieve optie kiezen zoals bevallen in het ziekenhuis met hun eigen verloskundige. Maar veel ziekenhuizen staan deze vorm van gezamenlijk beleid van verloskundige en gynaecoloog, shared care, niet toe.

En dat is jammer stellen de schrijvers van dit artikel. Door beter naar zwangere vrouwen te luisteren, hen meer te betrekken bij de besluitvorming en keuzeopties zoals shared care te bieden zijn veiliger opties mogelijk. Betere communicatie is de sleutel tot succes. Als vrouwen gesteund worden door hun eigen verloskundige die hun bij staat in het ziekenhuis, óók als er een medische indicatie is, zouden minder vrouwen tegen medisch advies in kiezen voor thuis bevallen.

Mijn mening: door flexibeler om te gaan met richtlijnen en rekening te houden met de wensen van vrouwen zullen zij met meer vertrouwen gaan bevallen. Dat kan betekenen dat verloskundigen en gynaecologen samen een bevalling begeleiden. Ik ben een voorstander van shared care.

Lees hier het originele artikel.

Een normale bevalling kan trager verlopen dan in leerboeken en richtlijnen wordt vermeld. Dat schrijft Wim Köhler deze week in NRC. In Amerikaanse richtlijnen wordt uitgegaan van een vordering van 1 cm per uur. De beroepsorganisatie van verloskundigen in Nederland, de KNOV, kijkt ook naar de richtlijn van de Wereld Gezondheidsorganisatie WHO die stelt dat het korter/langer kan duren. Ten slotte zijn er nog de verschillende inzichten van verschillende deskundigen zoals gynaecoloog Reuwer die stelt dat elke vrouw van haar eerste kind binnen een uur of 10 bevallen zou moeten zijn en dat anders de baring bijgestuurd zou moeten worden met medicijnen.

Op basis van de verschillende richtlijnen kan het beleid in de verschillende regio’s in Nederland anders zijn. Vaak wordt uitgegaan van een gemiddelde vordering van 1 cm per uur maar mag de baring gerust sneller gaan of langer duren zolang als het maar vordert en moeder en kind het goed maken. Zo wordt een vordering van 1 cm per 4 uur ook als acceptabel gezien. Om uitputting van de moeder voor te zijn volgt vaak het advies om bij te gaan stimuleren als het trager verloopt al dan niet in combinatie met pijnstilling.

Het is daarbij maar de vraag of het de verloskundige is die vast stelt dat het te lang duurt of de moeder. In deze tijd zie ik vaker vrouwen die ongeduldig worden als “het niet opschiet”. Waar het twintig jaar geleden vaak nog de verloskundige was die bepaalde of de baring al dan niet goed vorderde leggen we tegenwoordig, terecht, het beslissingsrecht bij vrouwen. Als vrouwen zich goed voorbereiden op de geboorte van hun kind is daar niets mis mee. Wel vind ik het jammer als vrouwen vragen om medisch ingrijpen omdat de verwachtingen vooraf onrealistisch blijken te zijn.

Niet één cm per uur is normaal maar het kan veel korter en vooral veel langer duren

Wim Köhler haalt recent Afrikaans onderzoek aan dat laat zien dat een normale bevalling trager kan verlopen dan de Amerikaanse richtlijnen aangeven. Niet één cm per uur is normaal maar het kan veel korter en vooral veel langer duren. Opmerkelijk in dit onderzoek is dat de ontsluitingsperiode niet sneller verliep als er werd bijgestimuleerd. Onderzoekers pleiten ervoor om de variaties al normaal te zien en niet enkel de gemiddeld verlopende baring.

Wat moet je minimaal weten over het verloop van de geboorte van een eerste kind:

* Een baring verloopt het vlotst en het veiligst voor moeder en kind als deze uit zichzelf begint. Dat is ook logisch want dan zijn zowel de baarmoeder als het kind er “klaar” voor.
* De aanloopfase (grofweg tot 3-4 cm ontsluiting) duurt normaal gesproken tussen de 2 en de 20 uur. De samentrekkingen van de baarmoeder zijn min of meer onregelmatig en meestal goed te doen. Er zijn uitzonderingen zoals vrouwen bij wie het ook na 20 uur niet doorzet of die in deze fase de weeën als flink pijnlijk ervaren. Zoals er ook vrouwen zijn die zonder iets te voelen de ontsluitingsperiode al hebben doorlopen en ineens persweeën krijgen.
* De actieve fase (van circa 4 tot 10 cm) kan 3 uur of korter duren maar dat is erg snel. Vaker zal het 4-14 uur duren en soms nog langer. De samentrekkingen komen met regelmaat van elke 3-5 min. De meeste vrouwen ervaren deze weeën als steviger en meestal als pijnlijk. Het verschilt van vrouw tot vrouw of ze de kracht en pijn als positief of negatief ervaren.
* De persfase of uitdrijving is de periode dat het lichaam persdrang aangeeft en vrouwen mee gaan persen. Bij een eerste kind duurt dit vaak tussen een half uur en 2 uur. Ook in deze fase geldt dat het korter of langer kan duren. De meeste vrouwen vinden deze fase minder pijnlijk omdat ze wat kunnen doen.
* In de laatste fase, het nageboorte-tijdperk, wordt de placenta geboren. Deze fase duurt meestal tussen de 5 en 30 minuten. Tot een uur wordt meestal normaal gevonden.

Lees hier het artikel in NRC
Lees hier het Afrikaanse onderzoek

Schrijnende bevallingsverhalen stonden deze week op social media en websites onder het motto #genoeggezwegen. Het zijn getuigenissen van vrouwen:

– die respectloos werden benaderd door zorgverleners

– die behandeld werden zonder informatie en/of keuzevrijheid

– die ingrepen kregen tegen hun wil

– en meer…

Ik werd er stil van.

Journalist Annemiek Verbeek schreef er een mooi artikel over op haar website.

Ondanks vaak goede intenties en met het belang van moeder (?) en kind (?) voor ogen worden vrouwen blijkbaar te vaak niet serieus genomen door zorgverleners. Dat mag en kan niet de bedoeling zijn. Zelfs bij spoed is het effectiever om een meewerkende moeder te hebben dan een die verzet biedt en dus is het mijn taak als zorgverlener om dat laatste trachten te bereiken. Liever zie ik moeders die tevreden terug kijken op hun bevalling, óók of juist als het medisch gezien niet vlot verliep.

Er is altijd tijd voor liefdevolle zorg.

Het artikel van Annemiek Verbeek:

#genoeggezwegen: aandacht voor misstanden in geboortezorg

Alle JUNO-baby’s zijn mij even lief maar Jos en Laura legden de zwangerschap en geboorte van hun zoon Teus wel heel bijzonder vast: 9 maanden in 2 minuten.

Video Teus

Zwangere vrouwen die kiezen voor een thuisbevalling hebben vaker een spontane baring met minder ingrepen dan vrouwen die kiezen voor bevallen in het ziekenhuis.

In het buitenland is dit al vaker aangetoond maar daar is een thuisbevalling veel minder normaal dan in Nederland. Het is daarbij de vraag of het misschien komt door de samenstelling van de selecte groep dat een thuisbevalling vlotter en veiliger verloopt. In Nederland is de thuisbevalling van oudsher veel normaler en kiezen veel vrouwen voor thuis bevallen.

Nienke Bolten en anderen onderzochten het verloop van de baring bij 3600 vrouwen in Nederland die konden kiezen voor bevallen thuis of in het ziekenhuis. De zwangerschap bij deze vrouwen was normaal verlopen, ook de bevalling was bij aanvang normaal en de begeleiding was onder leiding van een verloskundige. In deze studie koos 60% voor thuis bevallen en 40% voor het ziekenhuis.

Uit het onderzoek blijkt: de bevalling verloopt vaker spontaan bij thuis bevallen:

– er is minder vaak bijstimulatie nodig met een oxytocine-infuus,

– vrouwen krijgen minder vaak een knip of ruptuur.

Er was geen verschil in het aantal kunstverlossingen (vacuüm-verlossing of keizersnede) en de hoeveelheid bloedverlies. De resultaten waren ongeacht de werkelijke plaats van bevallen. Dus ook als vrouwen bij een thuisbevalling naar het ziekenhuis worden verwezen krijgen zij minder ingrepen.

Lees hier het oorspronkelijke onderzoek in BMC Pregnancy and Childbirth.

Als vrouwen één vaste verloskundige hebben verloopt de bevalling gemiddeld beter. Dat zeggen Australische onderzoekers van La Trobe Universiteit in Melbourne. In hun onderzoek werd de standaard zorg in Australië, met meerdere zorgverleners, vergeleken met vrouwen die een vaste verloskundige kregen toegewezen voor de zwangerschapscontroles én de bevalling. Vrouwen konden hun vaste verloskundige altijd bellen. Zij vroegen 2300 vrouwen uit beide groepen hoe zij hun bevalling hebben ervaren. Daaruit bleek dat vrouwen met een vaste verloskundige minder complicaties hebben tijdens de bevalling. Zij krijgen minder vaak een keizersnede. Ze kunnen beter omgaan met pijn en hebben daarom minder pijnstilling nodig. Ook komt het minder vaak voor dat vrouwen de bevalling als traumatisch ervaren. Bij standaard zorg is 74% van de vrouwen tevreden met het verloop van de bevalling. Vrouwen die één verloskundige toegewezen kregen waren voor 85% tevreden. In deze groep waren vrouwen minder angstig en ook vonden minder vrouwen de bevalling onverdraaglijk. De conclusie: wil je een goede bevalling, kies één verloskundige.

“De relatie die gevormd wordt tussen een aanstaande moeder en haar verloskundige is blijkbaar van grote invloed op het verloop van de bevalling“, zegt onderzoeker Helen McLachlan. De onderzoekers vinden dat alle gezonde vrouwen een eigen verloskundige moeten kunnen kiezen.

Je kunt je afvragen wat dit Australisch onderzoek zegt over de situatie in Nederland. Yvonne Fontein deed in 2010 onderzoek in Nederland. Zij keek naar het verloop van de bevalling bij vrouwen in samenhang met het aantal verloskundigen die een vrouw zag tijdens haar zwangerschap. Dit onderzoek leverde soortgelijke bevindingen op: minder verwijzingen naar de gynaecoloog, minder pijnstilling en minder keizersnedes als vrouwen één of twee verloskundigen zagen. Vrouwen vonden dat ze hun verloskundige beter kenden en keken achteraf meer tevreden terug op de bevalling. Bij drie of meer verloskundigen per vrouw waren de uitkomsten minder gunstig. Het gemiddeld aantal verloskundigen per zwangere vrouw is in Nederland drie tot vier. In het ziekenhuis zien vrouwen meestal nog meer verschillende zorgverleners.

Bronnen:

Het onderzoek van La Trobe University, Melbourne

Het onderzoek van Yvonne Fontein, onderzoeker in Maastricht

Vanaf april 2017 is de NIPT voor alle zwangere vrouwen een keuze-optie. Dat maakte minister Edith Schippers op Prinsjesdag bekend. Hiermee volgt zij het advies van de Gezondheidsraad op de vergunningaanvraag van de acht universitair medische centra.

De NIPT-test wordt nu in Nederland alleen uitgevoerd als er verhoogd risico wordt vastgesteld bij de combinatietest en kost ongeveer € 550 (maar deze kosten worden vergoed). Straks kost de test voor vrouwen €175 , de rest wordt door de minister vergoed. De test wordt alleen uitgevoerd in de universitair medische centra. De combinatietest kan dan worden overgeslagen.

Kiezen voor onderzoek naar Downsyndroom is voor aanstaande ouders vaak een lastige keuze. Downsyndroom is niet te genezen. Wel kunnen ouders kiezen voor een zwangerschapsafbreking of om beter voorbereid te zijn op de komst van een baby met Downsyndroom. Een groot voordeel van de NIPT-test is voor deze ouders dat de test met 99% zekerheid vast stelt of de baby wel of geen Downsyndroom heeft. De combinatietest spoort Downsyndroom minder goed op.

Lees hier meer over het nieuws rond de NIPT voor alle zwangere vrouwen

Een gezamenlijk dossier voor alle zorgverleners rond een zwangere vrouw zou leiden tot betere communicatie en daarmee minder fouten en dus betere zorg voor moeders en baby’s. Dit dossier moest er komen en zwangere vrouwen zouden toegang moeten hebben tot hun eigen dossier. Dát was de aanbeveling van het advies Een Goed Begin aan de minister van gezondheidszorg in 2010. Het werkveld kreeg opdracht dit te ontwikkelen.
Één gezamenlijk dossier voor verloskundigen, gynaecologen, kraamzorg en consultatiebureau leek niet haalbaar. Elke beroepsgroep stelt eigen eisen aan de verslaglegging. Ziekenhuizen hebben daarbij ook nog eens te maken met communicatie met andere specialismen zoals tussen gynaecologen en kinderartsen.

Het gezamenlijk dossier voor de geboortezorg is nog niet af maar komt dichtbij. Zorgverleners en hun softwareleveranciers staken de hoofden bij elkaar.

Zie hier het filmpje over een gezamenlijk dossier voor de geboortezorg.

Het idee is dat alle zorgverleners in hun eigen digitaal dossier kunnen werken. Vanuit elk verslag worden een aantal data gedeeld en die komen terecht in het gezamenlijk dossier. Als de verloskundige gegevens vast legt over de zwangerschap kunnen de gynaecoloog en kraamzorg die gegevens inzien wanneer een vrouw zich bij hen meldt. Ook kan een zwangere vrouw haar eigen dossier inzien. Althans dit is de bedoeling. De initiatiefnemers hopen dat in veel regio’s zorgverleners aanhaken. Dan wordt het initiatief uitvoerbaar.

Als verloskundige vind ik deze ontwikkeling enorm spannend. Ik geloof in een goede communicatie op basis van een gezamenlijk toegankelijk dossier. Maar de initiatieven die er de afgelopen jaren waren in andere takken van de gezondheidszorg beloven niet altijd veel goeds: projecten rond het electronisch patientendossier (EPD) bij huisartsen kostten véél geld, zorgverleners haakten af en er waren zorgen over de privacy van de patiënt. Uiteindelijk leken vooral de ICTers beter te worden van het EPD. Ik hoop dat we dat in de geboortezorg beter doen!

De familie JUNO is goed bezig. Mijn kleine neefje is vandaag op Jupiter aangekomen.

Zelf houd ik van persoonlijke contacten in/buiten mijn werk en op reis, zoals elders op deze website valt te lezen. Maar waar mijn reisgebied zich beperkt tot de aarde pakt mijn neefje Sonde het groots aan. De NOS meldt vandaag: “Sonde Juno zonder problemen aangekomen bij planeet Jupiter.”

Sonde Juno is een echte ontdekkingsreiziger. Hij maakte een eenzame reis van 5 jaar voor hij vandaag arriveerde op Jupiter. Gelukkig houdt hij veelvuldig contact met zijn achterban via de elektronica in zijn bagage en stuurt hij geregeld foto’s. We zijn ook blij dat het hem is gelukt om op tijd af te remmen, want dat wil bij Sonde Juno weleens een probleem zijn. De komende maanden verwachten we belangrijke onderzoeksresultaten te ontvangen zoals over de vraag of de kern van Jupiter uit gas of vast materiaal bestaat. Maar eerst gaat hij wat Jupiter-sightseeing doen door een paar rondjes om de planeet te vliegen.

We zijn enorm trots op deze stoere neef!

Lees hier het NOS bericht